Kościół

„Refleksja nad miejscem Kościoła Katolickiego w życiu kaszubskiej i pomorskiej społeczności, to także refleksja nad fenomenem świątyni.”

Budowla sakralna w tradycji chrześcijańskiej spełnia rozliczne funkcje. Jej specyficzny związek z sacrum sprawia, że staje się ona miejscem przenikania sfery doczesnej i nadarzyrodzonej. Dobrym tego przykładem jest kościół parafialny p.w. św. Anny w Chałupach. Bryła świątyni (patrz fot. obok) przywołuje na myśl checz - tradycyjną rybacką chatę – niską z wysokim dachem, dobrze osadzoną w ziemi przodków, by oprzeć się naporowi sztormowych wiatrów. Nie jest to jednak jedyne skojarzenie. Trójkątny dach sugeruje namiot – Namiot Spotkania.

Trójdzielność tego dachu przywodzi kolejne odniesienie do Trójcy Świętej zamieszkującej to miejsce. Patrząc na życie ludzkie jako pielgrzymkę do Domu Ojca, można ową trójdzielność odczytać jako synonim trzech domów: domu człowieka, Domu Bożego – świątyni i w końcu Domu Ojca, rozumianego jako niebo.

Do wnętrza świątyni prowadzą drzwi, lecz nim zostaną przekroczone, warto spojrzeć na witraż znajdujący się nad nimi. Na szczególną uwagę zasługuje środkowa jego część, utrzymana w kolorystyce plaży zatokowej, piaszczystej lecz zielonej. Charakterystyczny zapis odnoszący się do Imienia Bożego – „Jestem, który Jestem” (Wj 3, 14) – stanowi swoisty manifest obecności Bożej w tym miejscu. JHWH w zapisie hebrajskim wpisany jest w grę światła i kolorów. Ciekawe włączenie kaszubskiego ornamentu kwiatowego oznajmia, iż Bóg obecny w świątyni bliski jest człowiekowi w jego kulturze.

Stojąc w drzwiach wejściowych można spojrzeniem objąć całe wnętrze kościoła wykonane wg projektu ks. Romana Rycherta. Fakt, że jedna i ta sama osoba wykonała projekt wystroju wnętrza i witraży, pozwala zachować jedność elementów zdobiących. Jest to specyficzny kształt szkła witraży, a także elementów okalających krzyż w prezbiterium. Kształt ten kojarzyć się może – i słusznie – z delikatnymi falami i igrającymi w nich promieniami słońca.

Całe wnętrze kościoła utrzymane jest w jasnej tonacji. Białe ściany, drewniany sufit i marmurowa posadzka – to także skarbnica symboli i odniesień. Drewniany sufit przywodzi na myśl arkę Noego chroniącą od zagłady w wodach potopu. Drewno użyte do konstrukcji ławek, poza ciepłem, wprowadza kolejne odniesienie do łodzi rybackich. I znów dwie drogi interpretacji prowadzące do Rybaka Dusz i rybaków kaszubskich wypływających na wody Małego i Wielkiego Morza. Nie bez znaczenia jest także marmur, którym wyłożono posadzkę. Marmur to skała, opoka, na której stoi kościół. Zważywszy na fakt, iż świątynia ta stoi na piaszczystej ziemi, nasuwa się skojarzenie z przypowieścią o domu budowanym na piasku i tym budowanym na skale, którego ani burza ani wiatr nie pokonały.

Refleksjom takim sprzyja klimat świątyni, który niewątpliwie tworzą witraże umieszczone w załamaniach dachu. Kolorystyką i wzornictwem nawiązują one do haftu kaszubskiego. W opisywanych witrażach znajdują się także elementy rzemiosła rybackiego – sieci. Pozwala to na dwojaką Interpretację. Sieci i znajdujące się w niej ryby wprost odnoszą się do codzienności chałupian – rybaczenia, lecz także do ewangelii, do cudownego połowu ryb, do obietnicy „odtąd ludzi będziesz łowił”. Jeszcz

e jeden element godny jest uwagi. W witrażach łatwo dostrzec konkretne formy: kwiaty, ryby, sieci. Jednak całość obrazu sugeruje wody zatoki. Fale, w których igrają promienie słońca tworząc fenomenalną wprost grę światła, koloru, kształtu. W bocznych ścianach kościoła znajdują się dwa duże witraże: Ukrzyżowany i Duch Święty.

W centralnej części witraża „Ukrzyżowany” znajduje się postać Jezusa rozpiętego na drzewie krzyża. Wskazuje na to układ ciała, gdyż sam krzyż jest niewidoczny. Powyżej ramion Jezusa zarysowuje się nimb świętości. Boskość ukazana została tutaj dzięki barwom: żółtej i czerwonej; a to co ludzkie, to różne odcienie niebieskiego. Witraż wyraźnie podzielony jest na dwie części, które łączy figura Ukrzyżowanego. U dołu charakterystyczne bryły kościołów w Kuźnicy i Chałupach. Połączenie ich łukiem – tęczą nie jest przypadkowe. Otóż parafia w Chałupach powstała jako filia parafii w Kuźnicy stąd tęcza – znak przymierza. Na tereny obu parafii spływają dwa promienie: biały i czerwony, nawiązujące do krwi i wody, które wypłynęły z przebitego boku Jezusa; ale także do promieni miłosierdzia. Chrystus zawieszony jest między niebem a ziemią. Jego ramiona ułożone w geście obejmującym ludzi lądu, ale także i zatokowych rybaków. Znad głowy Jezusa wychodzą świetliste promienie – mogą one przywodzić na myśl Ducha Św. Często przedstawianego w scenie ukrzyżowania właśnie nad głową Chrystusa. Ciekawy jest także motyw kwiatowego wzornictwa kaszubskiego umieszczony u dołu witraża. Sugeruje on uświęcenie kaszubskiej codzienności krzyżem Jezusa.

Przeważającą część kolejnego witraża zajmują fale i kwiaty. To nad wodami unosi się Duch Święty.

Jest to odwołanie do Księgi Rodzaju. Można o tu także odszukać wody potopu, czy w końcu wodę chrztu, która mocą Ducha obmywa z grzechu. Układ tych fal przypomina opis działania Ducha Świętego jako nagłego podmuchu wiatru. Fale to także odniesienie do kaszubskiej codzienności, obcowania z żywiołem i teologiczna nadzieja, że

Bóg w osobie Ducha Świętego czuwa nad tymi, co na morzu. Typowe ornamenty kwiatowe, tak charakterystyczne dla Kaszub, poza funkcją zdobniczą odgrywają tu rolę nowego życia odrodzonego z wody i Ducha Świętego przedstawionego jako gołębica. To nowe życie odradza się w lasach, w wodzie i na jantarowym brzegu.

Jantar – złoto Bałtyku – obecny jest także w innych elementach. Ołtarz główny wyłożony jest drobinami bursztynu. Nad ołtarzem, w głównej ścianie prezbiterium widoczna jest wyrzeźbiona postać Ukrzyżowanego. Chrystus ukazany jako centrum rozbijające fale zatoki. To od Niego rozchodzą się koła na wodzie. Sugeruje to, że Jezus jest także z tymi, którzy swój grób znaleźli na dnie morskim. Jednak uwagę przykuwa nie tyle postać, co sam krzyż. Ułożony został z fal. Układ ten wskazuje osobę projektanta. Nasuwa także teologiczna refleksję wody chrztu, a także krzyż uświęcający codzienne zmagania Kaszubów z żywiołem.

Po prawej stronie znajduje się obraz św. Anny z Maryją. To właśnie matce Najświętszej Maryi Panny poświęcono tę świątynię.

Poniżej zdjęcia figurki z ołtarza papieskiego oraz kaplicy: